دیارگشت; مسافران محترم تور شیراز ویژه تابستان 1403 ( تیر مرداد شهریور ) دقت داشته باشند که تصاویر هر هتل و اطلاعات گردشگری تور شیراز در همین صفحه موجود است.
خواهشمندیم اندکی صبر کنید تا پکیجها نمایش داده شوند..
در سایه سار کوه رحمت
تحت جمشید یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری ایران است
که سالانه میلیون ها نفر به دیدنش می روند. این اثر سترگ پای کوهی به نام کوه رحمت
یا کوه مهر قرار گرفته که نزد ایرانیان باستان از احتام و تقدس خاصی برخوردار بوده است؛
بنابراین، غیر از تخت جمشید، آثار دیگری نیز در اطراف کوه رحمت قرار گرفته اند
که برخی از آن ها مربوط به دوره هخامنشی و برخی دیگر مربوط به پیش و پس از این دوره هستند.
موضوع صفحه ایران گردی امروز معرفی همین آثار است که در عین جذابیت،
خیلی اوقات از دید گردشگران پنهان می مانند. پس با ما همراه شوید.
پایتخت در استخر
استخر یکی از سایت های باستان شناسی مرودشت است که آثار و اشیایی از دوران هخامنشی
تا نخستین سده های اسلامی در آن یافت شده است. بر اساس شواهد تاریخی
و باستان شناسی این شهر در عصر ساسانیان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده
و با تقویت قدرت مذهبی آنان به پایتخت مذهبی شان تبدیل شد.
استخر پس از اسلام و با انتخاب شیراز به عنوان مرکز فارس کم کم اهمیت خود را از دست داد
و از رونق افتاد. آنچه اکنون از شهر استخر باقی مانده، ویرانه های خانه ها و بناهای حکومتی آن
و بخشی از معابر شهر است که دیدن شان بیشتر باب طبع علاقه مندان باستان شناسی است.
ناگفته نماند که امروزه مردم محلی این شهر و محدوده اطراف آن را تخت طاووس می نامند.
قدمگاه مرودشت بنایی نیمه ساز بر جای مانده از عصر هخامنشی است که در انتهای جنوبی کوه مهر واقع شده است.
این بنا از دو سکو که روی یکدیگر ساخته شده اند و دو پلکان تراشیده شده از سنگ تشکیل شده است.
برخی بر این باورند که این بنا با آیین پرستش مهر در ارتباط بوده و گروهی دیگر این بنا را یک مقبره نیمه تمام می دانند.
در نزدیکی این بنا چشمه آبی وجود داشته که به باور مردم محلی، قدمگاه اما علی (ع) بوده
و به همین دلیل این بنا قدمگاه نام گرفته است. پس از آنکه چشمه آب خشک شد،
بنا نیز ارزش زیارتی خود را در گذر زمان از دست داد.
نقش رستم خانه ابدی هخامنشیان
در فاصله شش کیلومتری تخت جمشید و در دل “کوه حسین” تعدادی آثار ارزشمند از سه دوره تاریخی
بر جای مانده است. نقش برجسته ای از دوره عیلامیان،آرامگاه پادشاهان هخامنشی
و نقوش برجسته ای از دوران ساسانیان. این مجموعه از 200 سال پیش نقش رستم نام گرفته است.
به نظر می رسد که علت این نامگذاری صحنه های نبردی است که در نقوش برجسته این مجموعه
به تصئیر کشیده شده است. در واقع، در طول زمان که آگاهی مردم نسبت به تاریخ خود از دست رفته بود،
گمان می بردند که این صحنه های نبرد مربوط به رستم، پهلوان اساطیری ایران است.
به هر روی، آثار دیدنی موجود در نقش رستم را می توان به این ترتیب برشمرد:
آرامگاه شاهان هخامنشی
نقش رستم بیشتر شهرت خود را مدیون چهار پادشاه مهم سلسله هخامنشی یعنی خشایار شاه،
داریوش کبیر، اردشیر اول و داریوش دوم است که در بالای صخره در گوردخمه هایی دفن شده اند.
در میان این چهار گور تنها نام داریوش اول روی آرامگاهش ثبت شده است و خفتگان دیگر قبرها
بر اساس مدارک تاریخی و یافته های باستان شناسی تعیید هویت شده اند. آرامگاه منتسب
به خشایار شاه اول را از روی معماری آنکه با روحیه کمال گرا و هنری تناسب دارد مشخص کرده اند.
گوری که بلافاصله بعد از آرامگاه داریوش اول و خشایارشاه اول قرار دارد به جانشین آن ها اردشیر اول منتسب کرده اند
و بر همین اساس آخرین گور دخمه
را متعلق به جانشین اردشیر اول، داریوش دوم می دانند.
چهار آرامگاه هخامنشی نقش رستم، با معماری مشابه و متاثر از الگوهای مصر و آسیای صغیر به شکل صلیبی عظیم
بر بالای سطح زمین ساخته شده اند. به نظر می رسد برای ساخت آرامگاه هایی در این ارتفاع دو دلیل وجود داشته است.
یکی مصون ماندن آرامگاه ها از دستبرد سارقان و گورزنان که البته این تدابیر در نهایت کارساز نیفتاد
و دزدان راه خود را به گنجینه درون آرامگاه پیدا کردند و دیگر آن که مردم عصر باستان می پنداشتند
که خداوند در آسمان ساکن است و هرچقدر که ارتفاع آرامگاه یک فرد از سطح زمین بیشتر باشد به خدا نزدیک تر است.
تزیینات ورودی آرامگاه داریوش کبیر مانند سردر کاخ های هخامنشی است
و کتیبه بالای سردر با نقوش برجسته ای از گادشاه و نمایندگان ملل تحت سلطه امپراتوری هخامنشی
که تخت پادشاه را بر دوش می کشند تزیین شده است. این آرامگاه ها علاوه
بر شباهت بیرونی از نظر فضای داخلی نیز مشابه هستند. هر آرامگاه سه حفره در یک ردیف دارد
که در هر حفره یک تابوت قرار داده شده است. در این میان تنها آرامگاه داریوش اول فضای بیشتری دارد
و در آن 9 تابوت در سه ردیف سه تایی جای دارند. بازدید از درون این آرامگاه اکنون مقدور نیست
و برای بازدید آنها باید به همان بخش خارجی آنها بسنده کرد.
کعبه زرتشت
این بنا که تاریخ ساخت آن به قرن ششم پیش از میلاد مسیح و آغاز حکومت هخامنشیان بر می گردد
مرموزترین بنای نقش رستم است. کعبه زرتشت تا مقبره شاهان هخامنشی کمتر از 50 متر فاصله دارد
و درست روبروی آنها قرار گرفته است. کاربرد این بنا مشخص نیست و نظرات متفاوتی در مورد کارکرد آن وجود دارد
که هیچ یک را نمی توان با قطعیت پذیرفت. گروهی از محققان معتقدند که این بنا آتشکده بوده است.
عده ای دیگر آن را محلی برای نگهداری موقت اجساد پادشاهان هخامنشی پیش از قرار دادن
در آرامگاهشان می دانند. برخی دیگر نیز کعبه زرتشت را آرامگاه گشتاسب پدر داریوش می دانند.
انباری برای نگهداری اشیاء و اسناد ارزشمند دولتی یکی دیگر از کارکردهای منتسب به این بناست.
استفاده از این بنا به عنوان ساعت خورشیدی نیز از دیگر حدسیات محققان است.
بر دیوار شرقی ایت بنا طویل ترین کتیبه به زبان پهلوی ساسانی درج شده است.
موضوع این کتیبه شرح نبردهای شاپور اول ساسانی است.
در دیوار شرقی بنا کتیبه دیگری جای دارد که متعلق به کرمهر،
موبد بزرگان ساسانی است. او در این کتیبه کارهایی را که برای بقای آیین زرتشت انجام داده، تشریح کرده است.
آتشدان
در پایانه غربی کوه حسین و در خارج از محدوده کنونی نقش رستم،
دو برج سنگی تقریبا مانند دوره هخامنشیان بر جای مانده است.
از این برج ها احتمالا برای برگزاری مراسم ستایش آتش استفاده می شده است.
دخمه ها
دخمه ها حفره های جعبه مانند کوچکی هستند که در قسمت پایین صخره ها در فاصله 300 متری آتشدان ها ساخته شده اند.
در این حفره ها استخوان های زرتشتیان (پس از خورده شدن گوشتشان توسط لاشخورها) نگهداری می شده است.
استحکامات نظامی
محوطه نقش رستم در زمان ساسانیان حصارکشی شد تا در برابر راهزنان و مهاجمان محافظت شود.
این محوطه مخصور 200 متر طول و 70 متر عرض داشت و دیواره های آن 9 متر ضخامت داشت
که اکنون بخشی از پایه های آن باقی مانده است.
فروپاشی سلسله هخامنشیان از ارزش و اهمیت نقش رستم نکاست؛
پادشاهان ساسانی نیز توجه ای به نقش رستم داشتند و یکی از بزرگترین مجموعه نقش برجسته های ساسانی
در ان مکان قرار دارد که عبارتند از:
تاجگذاری نرسی:تاجگذاری نرسی یکی از مهم ترین نقش برجسته های ساسانی نقش رستم است.
اهمیت این نقش برجسته از این جهت است که به اعتقاد برخی، پادشاه در این تصویر مقام همایونی خود را
نه از اهورا مزدا که از اناهیتا دریافت می کند. هر چند که برخی ریزه کاری های این نقش برجسته این این فرضیه را رد
می کند. این نقش برجسته که مربوط یه سال 295 میلادی است تا حدود زیادی از تخریب در امان مانده است.
آن چه که در این نقش برجسته برای بیننده امروزی می تواند جالب باشد آشنایی با چگونگی آرایش مو،
مدل لباس و آداب و تشریفات درباری است.
نقش برجسته نبرد بهرام دوم و بهرام سوم:این نقش برجسته از این جهت که پادشاه را سوار بر اسب
و در حال نبرد نشان می دهد با بیشتر نقش برجسته های ساسانی متفاوت است. مضمون بیشتر نقش
برجسته های ساسانی تاجگذاری شاه یا غلبه او بر دشمنان و شکست مذبوحانه آنهاست.
این نقش برجسته شامل دو صحنه نبرد است که با خط باریکی از یکدیگر جدا شده اند.
صحنه بالا مربوط به نبرد بهرام اول با دشمنان رومی است و به نظر تاریخ پژوهان صحنه پایین که تفاوت های اندکی
با تصویر بالا دارد تصویر بهرام سوم را در حال نبرد نشان می دهد. این نقش برجسته به سبب
به تصویر کشیدن ساز و برگ و ادوات جنگی عصر ساسانیان ارزش بسزایی دارد.
نقش برجسته پیروزی شاپور اول بر والرین:این نقش برجسته که مشهورترین نقش برجسته ساسانی نقش رستم است
صحنه پیروزی شاپور اول بر والرین، امپراتور روم در سال 262 میلادی را به تصویر کشیده است.
با وجود اینکه پیروزی بزرگ پادشاه ساسانی بر امپراتوری روم در نقش برجسته های بسیاری
به تصویر کشیده شده اما این نقش برجسته به سبب ظرافت هنری، ترکیب بندی
و پرداخت بیشتر به جزییات و تزیینات از اهمیت بیشتری برخوردار است.
نبرد هرمز دوم و نقش برجسته آذر نرسی:این نقش برجسته از دو بخش فوقانی
و تحتانی تشکیل شده است. نقش برجسته بالایی تقریبا به طور کامل از بین رفته
و نقش برجسته پایینی به شدت آسیب دیده است.
نقش برجسته پایین صحنه پیروزی هرمز دوم بر دشمنش را نشان می دهد.
با وجود مخدوش بودن چهره پادشاه تاریخ پژوهان با استناد به تاج پادشاه که تقریبا سالم مانده است
هویت هرمز دوم را تشخیص داده اند. صحنه بالایی که به سختی قابل تشخیص است
با صحنه پایین همپوشانی دارد، اما تصویر رمز را مخدوش نمی کند. به همین دلیل مورخان معتقدند
که خالق این صحنه رابطه نزدیکی با هرمز دوم داشته و این نقش برجسته را معلق به آذر نرسی،
پسر هرمز می دانند که دوران کومتش بیش از چند ماه دوام نداشت.
صحنه نبرد شاپور دوم:این نقش برجسته نیز صحنه نبرد یکی دیگر از پادشاهان ساسانی است.
به دلیل صدمات زیادی که این نقش برجسته دیده و از بین رفتن جزییات آن برخی مورخان آن
را نتسب به شاپور دوم و برخی دیگر منتسب به شاپور شوم می دانند.
تاجگذاری اردشیر بابکان:این نقش برجسته اردشیر بابکان را در حال دریافت فرایزدی
از اهورامزدا به تصویر و یکی از قدیمی ترین نقوش برجسته عصر ساسانی است.
نقش رجب ؛ دفتر تاریخ ساسانیان
محوطه تاریخی نقش رجب که چهار نقش برجسته ساسانی را شامل می شود
در سه کیلومتری شمال تخت جمشید و در سه گوشه فرورفتگی کوه مهر قرار دارد.
این نقش برجسته ها که اگاهی های مهمی از تاریخ دوره ساسانی را در اختیار ما قرار می دهند عبارتند از:
تاجگذاری شاپور اول: در این نقش برجسته شاپور اول سوار بر اسب در حال دریافت حلقه
پادشاهی از اهورا مزدا دیده می شود. این تصویر شبیه تصویر تاجگذاری پدر شاپور در نقش رستم است.
تاجگذاری اردشیر بابکان:این نقش برجسته که از اولین نقوش برجسته ساسانی است،
اردشیر را در حال دریافت حلقه پادشاهی از اهورا مزدا نشان می دهد. نسخه دیگری از این نقش برجسته
در نقش رستم حک شده است.
نقش کرمهر:در سمت چپ نقش برجسته اردشیر، تصویر نیمه تنه کرمهر موبد مشهور
و قدرتمند زرتشتی دیده می شود که در زمان حکومت چندین پادشاه ساسانی رهبر مذهبی کشور بود.
در کنار این نقش برجسته کتیبه ای وحود دارد که در آن کرمهر ضمن معرفی خودش شرح خدماتی
را که برای ترویج تقویت اآیین زرتشت انجام داده است، بیان می کند.
شاپور اول با درباریان:این نقش برجسته شاپور اول را به همراه نه تن از ملازمان و درباریان را نشان می دهد.
با وجود اینکه چهره های این تصویر به شدت مخدوش شده اند اما پادشاه از روی لباس و تاجش قابل تشخیص است.
راه و چاه سفر
اگر با خودرو شخصی به تخت جمشید رفته اید باید یکی از تاکسی هایی را که معمولا
در خیابان مقابل تخت جمشید ایستاده اند و منطقه را به خوبی می شناسند کرایه کنید
تا شما را به دیدن آثار مورد نظر ببرند. دیدن تخت جمشید طی یک روز ممکن است. آثار نزدیک تخت جمشید
را هم می توان یک روزه دید اما بعید است که بتوانید هر دو را در یک روز ببینید مگر به صورت بسیار فشرده.
اما جای نگرانی نیست. در نزدیکی تخت جمشید دو هتل وجود دارد که امکان اقامت شبانه شما را در این محل فراهم می کند.
این هم نام و نشان شان:
1-هتل اپادانا، 2 ستاره
نشانی: 10 کیلومتری مرودشت-در فاصله 100 متری تخت جمشید: 4432636-0728
2-میهمانسرای جهانگردی تخت جمشید، 2 ستاره
نشانی: کیلومتر دو جاده اختصاصی تخت جمشید